บทความรู้

พลาสติกที่ย่อยสลายได้ยาก และไม่ใช่ทุกพลาสติกที่ย่อยสลายได้เอง

 

อย่างที่หลายคนกังวลเรื่องปัญหาขยะพลาสติก ที่นับวันจะตกค้างอยู่ในสิ่งแวดล้อมมากขึ้นเรื่อยๆ โดยแต่ละปีมีขยะพลาสติกกว่า 8 ล้านตันไหลลงสู่ทะเล กลายเป็นปัญหาสิ่งแวดล้อมและส่งผลต่อชีวิตของสัตว์ต่างๆ ซึ่งแน่นอนว่าเรื่องนี้คงไม่จบกันง่ายๆ เพราะขยะพลาสติกยังคงเกิดอย่างไม่รู้จบ ขณะเดียวกันพลาสติกก็มีอายุนานถึง 500 ปี กว่าที่พวกมันจะย่อยสลายหายไป

ทีนี้ หลายคนอาจสงสัยว่า ทำไมพลาสติกถึงอยู่ทนคงกระพันนานขนาดนั้น? คำตอบคือ เพราะพลาสติกถูกออกแบบเพื่อให้มันมีความเหนียวและคงทนในการใช้งาน มันก็เลยมีอายุยาวนานขนาดนั้น พลาสติกเกิดจากการรวมตัวของโมเลกุล ไฮโดรเจน (H) และคาร์บอน (C) ที่ต่อกันยาวกว่า 7 ล้านหน่วย ซึ่งทำให้แข็งแรงมาก และความแข็งแรงคือเหตุผลที่ทำให้โมเลกุลแยกออกจากกันได้ยาก จึงเป็นที่มาของข้อด้อยเพียงอย่างเดียวของพลาสติกคือ “ย่อยสลายไม่ได้” (ซึ่งจริงๆ ย่อยสลายได้ แต่ต้องรอประมาณ 500 ปี!)

 

แต่นอกเหนือจากเรื่องย่อยสลาย ยังมีอีกเรื่องหนึ่งที่คนที่สนใจปัญหาพลาสติกควรรู้คือ ไม่ใช่ทุกพลาสติกที่ย่อยสลายได้เอง

 

พลาสติกที่ใช้กันอยู่ทุกวันนี้ ส่วนใหญ่เป็นประเภทที่จะต้องอาศัยการกำจัดขยะ เช่น การหมัก การฝังกลบ เพื่อให้มันเกิดการย่อยสลาย ดังนั้น หากพลาสติกเหล่านี้หลุดรอดจากการนำไปกำจัด นั่นก็แปลว่า มันต้องอยู่คู่โลกไปอีก 500 ปี

 

หรือกระทั่ง “พลาสติกที่ทำจากพืช” หรือ Bioplastic ที่คนนิยมหันมาใช้กันเพราะเห็นว่ามันทำมาจากธรรมชาติ แต่ถึงอย่างนั้น พลาสติกจากพืชที่ใช้กันส่วนใหญ่ก็ยังเป็นพลาสติกที่อาศัยการกำจัดแบบหมัก (Compost) ในการย่อยสลายอยู่ดี

 

ดังนั้น สำหรับคนที่อยากแก้ปัญหาขยะพลาสติก นอกจากจะต้องคำนึงเรื่องต้นทางว่าพลาสติกผลิตมาอย่างไร แล้วเราจะใช้มันอย่างไรให้เกิดประโยชน์มากที่สุด หรือการลดการใช้ หรือการนำพลาสติกไปรีไซเคิล ทว่ายังมีอีกเรื่องหนึ่งที่ต้องคิดต่อด้วยคือ ปลายทางของพลาสติกเหล่านั้นจะเป็นอย่างไร

 

เพราะในประเทศที่พัฒนาแล้ว ส่วนใหญ่มีระบบการกำจัดขยะที่มีประสิทธิภาพ ทำให้พลาสติกในบ้านเขาเข้าสู่ระบบรีไซเคิลและกำจัดได้เกือบหมด แต่สำหรับบ้านเรา อย่างที่หลายคนทราบและเห็นกันตำตาว่า มีขยะหลุดรอดจากการกำจัดจำนวนเยอะมาก และขยะพลาสติกเหล่านั้นก็เป็นประเภทที่พึ่งพาการกำจัดขยะเสียด้วย

 

นี่จึงเป็นเหตุผลสำคัญ ที่ Advance BIO พยายามผลักดันพลาสติกย่อยสลายได้เองตามธรรมชาติ นั่นเพราะบริษัทเล็งเห็นแล้วว่า วิธีหนึ่งที่จะช่วยแก้ปัญหาขยะพลาสติกในบ้านเราได้เร็วและทำได้เลยทันที ก็คือการเปลี่ยนพลาสติกในมือผู้บริโภคให้เป็น พลาสติกที่ย่อยสลายได้เองตามธรรมชาติ โดยไม่ต้องพึ่งการกำจัดขยะแบบหมัก (Compost) แต่ทิ้งไว้กลางแจ้ง โดนความชื้น ความร้อน อากาศ แรงกระแทก หรือว่าง่ายๆ คือปัจจัยที่มีในสภาพแวดล้อมทั่วไป (Outdoor environment) ก็ทำให้มันย่อยสลายได้เอง ภายในเวลารวดเร็วกว่าพลาสติกทั่วไป คือเหลือประมาณ 5 ปี

 

บางทีนี่อาจเป็นอีกตัวเลือกที่ดี สำหรับคนที่เห็นเหมือนกันว่า การแก้ปัญหาขยะพลาสติกในบ้านเราไม่สามารถใช้วิธีแก้ปัญหาแบบเมืองนอกได้ทั้งหมด เพราะบ้านเรามีอุปสรรคด้านการกำจัดขยะที่ดูแลขยะพลาสติกไม่ได้ทั้งหมดจริงๆ